Prawa i obowiązki pracownika młodocianego
Obowiązki pracownika młodocianego wobec pracodawcy i zakładu pracy:
Młodociany pracownik zobowiązany jest:
- dążyć do jak najlepszych wyników w pracy i nauce,
- przestrzegać czasu i porządku pracy ustalonych przez pracodawcę,
- przestrzegać przepisów BHP oraz p/pożarowych,
- wypełniać systematycznie obowiązek dokształcania,
- odnosić się z szacunkiem do przełożonego i przestrzegać zasad koleżeńskiej współpracy,
- przystąpić do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zakończeniu nauki.
Młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 § 1 kp).
Podstawowe warunki zatrudnienia młodocianego:
- ukończenie co najmniej ośmioletniej szkoły podstawowej;
- przedstawienie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
- Młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.
- Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat.
- Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat, z wyjątkiem osoby, o której mowa punkt wyżej, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu.
- Zawarcie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z osobą, o której mowa powyżej, jest dopuszczalne w przypadku wyrażenia na to zgody przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego tej osoby.
Umowę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu zawiera pracodawca z młodocianym:
- w terminie przyjęcia kandydatów do zasadniczych szkół zawodowych,
- w innym terminie, gdy młodociany nie dokształca się w zasadniczej szkole zawodowej.
Umowa powinna być zawarta z zachowaniem formy pisemnej i określać w szczególności:
- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przygotowanie do wykonania określonej pracy),
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
- sposób dokształcania teoretycznego,
- wysokość wynagrodzenia.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w razie:
- niewypełniania przez młodocianego obowiązku wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
- stwierdzenie nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Przy zawieraniu umów o pracę w celu przygotowania zawodowego zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony.
Nauka zawodu trwa nie krócej niż 24 miesiące i nie dłużej niż 36 miesięcy.
Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy młodociany dokształcający się w zasadniczej szkole zawodowej nie otrzymał promocji do klasy wyższej lub jej nie ukończył. Przedłużyć można czas trwania nauki zawodu do 12 miesięcy w celu umożliwienia ukończenia nauki w szkole, w innych zaś uzasadnionych przypadkach – nie więcej jak o 6 miesięcy.
Osoby, które przed ukończeniem nauki zawodu ukończyły pełnoletniość, kończą tę naukę na zasadach określonych dla młodocianych.
Nauka zawodu kończy się egzaminem. Koszty pierwszego egzaminu pokrywa pracodawca, który może również pokryć koszty egzaminu poprawkowego.
Czas pracy
Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.
Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
Do czasu pracy młodocianych wlicza się czas naukiw wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Wymiar i rozkład czasu pracy ustala pracodawca biorąc pod uwagę liczbę godzin oraz zakres zajęć szkolnych młodocianego.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, młodocianemu przysługuje przerwa trwająca nieprzerwanie 30 minut wliczana do czasu pracy.
Obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania młodocianych w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.
Urlop
Młodociany uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem:
– 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy w wymiarze 12 dni roboczych,
– 12 miesięcy – 26 dni roboczych.
W roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, przysługuje mu prawo do 20 dni urlopu, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
W okresie ferii pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi młodocianemu urlopu.
Urlop zaliczkowy – kodeks pracy daje możliwość udzielenia urlopu zaliczkowego w okresie ferii szkolnych po złożeniu wniosku przez pracownika, gdy pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu.
Urlop bezpłatny – na wniosek młodocianego ucznia szkoły dla pracujących, pracodawca zobowiązany jest udzielić urlopu w okresie ferii w wymiarze nieprzekraczającym 2 miesięcy łącznie z urlopem wypoczynkowym.
Wynagrodzenie
Młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”
Stosunek wynagrodzenia wynosi:
- w pierwszym roku nauki -nie mniej niż 5%
- w drugim roku nauki -nie mniej niż 6%
- w trzecim roku nauki -nie mniej niż 7%
Obowiązki pracownika młodocianego wobec pracodawcy i zakładu pracy:
Młodociany pracownik zobowiązany jest:
- dążyć do jak najlepszych wyników w pracy i nauce,
- przestrzegać czasu i porządku pracy ustalonych przez pracodawcę,
- przestrzegać przepisów BHP oraz p/pożarowych,
- wypełniać systematycznie obowiązek dokształcania,
- odnosić się z szacunkiem do przełożonego i przestrzegać zasad koleżeńskiej współpracy,
- przystąpić do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zakończeniu nauki.